Boek | A Memory For Wonders
A Memory for Wonders - Mother Veronica Namoyo (who gives life) Le Goulard, P.C.C.
In Lusaka logeerden we in totaal twee weken bij de poor sisters of saint Clare en zij stuurden ons naar hun zusters in Lilongwe waar we vijf dagen verbleven. Beide kloosters zijn opgericht door Moeder Veronica, een Française. Zij schreef een biografie, op aandringen van de zusters in Lusaka. In Lilongwe mocht ik het boek lenen en las ik het.
Moeder Veronica wou zelf trouwens niet dat haar memoires gepubliceerd werden, maar een zuster uit Amerika hield haar voor dat ze een 'poor Clare' is en dat zelfs haar herinneringen haar bezit niet zijn en dat ze die niet voor zichzelf mag houden. Heftig! Met zo'n voorwoord groeide mijn nieuwsgierigheid.
In het boek beschrijft ze haar prille jeugd. Het is bijzonder om te lezen hoe haar liefde voor Jezus en Maria begint zonder dat ze weet wie ze zijn of hun namen kent, omdat haar ouders niks van de kerk willen weten. Verder beschrijft ze het leven van een eigenwijze en begaafde jonge dame voor ze intreedt in het Clarissenklooster in Algiers. De enige keer dat ze refereert aan dat ze later twee kloosters zal oprichten, is wanneer ze vertelt over de grote cultuurschok die ze beleefde toen ze voor het eerst in de Katholieke kerk kwam. Deze ervaring zorgde ervoor dat dat ze inculturalisatie heel erg belangrijk vond.
In een boekje ter gelegenheid van het gouden jubileum van het klooster in Lilongwe, vond ik een korte geschiedenis van de beide kloosters.
In 1959 begint de oprichting van het Clarissen klooster in Lilongwe, Malawi. Zes zusters uit het Clarissen klooster in Algiers reizen na veel gebed naar Malawi op uitnodiging van de bisschop. Hij ziet contemplatief leven als een onmisbaar onderdeel van de jonge, levendige kerk in het warme hart van Afrika en geeft opdracht voor het bouwen van een klooster in Lilongwe. Moeder Veronica wil graag een simpel gebouw, maar de overheid wenst een gebouw met twee verdiepingen omdat het klooster aan de weg naar het vliegveld komt te liggen. Het klooster krijgt de naam "Monastery of Poor Clares of Mary, Queen and Mother", omdat de start van het klooster lag in het Maria-jaar ter gelegenheid van het 100 jarig bestaan van Lourdes.
De Clarissen leven volgens Franciscaanse principes in armoede. Aangepast aan de plek waar ze zijn, eten ze het lokale eten van de armen en lopen ze blootsvoets. De roep tot een leven van gebed en opoffering klinkt al snel ook in de harten van jonge Malawische vrouwen en in 1960 dienen de eerste postulanten zich aan. Sommigen worden hiervoor vervolgd door hun clan of familie, geslagen en soms officieel vervloekt. De abbés ontvangt brieven waarin gevraagd wordt om een paar koeien ter compensatie van de verloren dochters. Deze eerste groep postulanten leren de Franse zusters Chichewa. De Franse zusters onderwijzen de postulanten in het evangelie, gebed en meer religieuze achtergrond.
Het leven in het klooster is voor de Malawische postulanten heel anders dan het leven dat ze gewend zijn. Een van de redenen is dat de mis in het latijn wordt gevierd. De oprichting van het klooster valt samen met het Tweede Vaticaanse Concilie (herleving van belangrijke tradities en nieuwe Geest-geleide initiatieven) en samen componeren de zusters Afrikaanse melodieën voor de psalmen en gezangen en zingen deze met bijpassende dans en gebaren waardoor de vieringen betekenisvoller worden voor lokale mensen. In 1965 wonen er twintig zusters in het klooster (dat betekent veertien Malawische zusters) en dat jaar wordt de paasmis voor het eerst gevierd in de lokale taal Chichewa.
Ondertussen doen zeven clarissen van verschillende kloosters in Amerika in 1969 een poging om een klooster op te richten in Lusaka, Zambia. Ondanks goede intenties lukt dit niet, de zusters zijn erg jong en hebben geen goede leider, slechts 1 van hen blijft Claris. Ook een tweede poging, in 1974, mislukt: er worden drie clarissen uit Uganda naar Lusaka gestuurd, omdat ze niet langer welkom zijn in Uganda onder dictator Idi Amin. Twee van hen vinden in Lusaka geen rust voor contemplatief leven en keren terug naar Frankrijk.
Het klooster in Lilongwe komt in 1974 onder leiding van de eerste Malawische abbés. Moeder Veronica vertrekt naar een kleine hermitage in Azille, het klooster wat het klooster in Algiers had opgericht. Ze ziet ernaar uit om de laatste jaren van haar leven in gebed en afzondering met God door te brengen.
Maar in 1977 verhuizen vier zusters van Lilongwe naar Lusaka en wordt Moeder Veronica door de kerkleiding teruggeroepen uit haar hermitage voor een her-oprichting van het klooster in Lusaka. Het lijkt erop dat Moeder Veronica bij deze tweede oprichting in Lusaka het vrijer en vrolijker aangepakt, misschien omdat de besluiten van het tweede Vaticaanse Concilie inmiddels wat meer zijn ingeburgerd. Het klooster in Lusaka is gedecoreerd met originele muurschilderingen en kunst in prachtige kleuren en de muur om het klooster heen is open gemetseld. Het klooster in Lilongwe is serieuzer en donkerder in de decoratie, heeft kleinere ramen en donkerbruine kunst en er zijn nog roosters in de ontvangstkamers. De zusters in Lusaka waarschuwden ons van te voren al dat de zusters in Lilongwe wat strenger zijn.
De vrede van het monastieke leven in Lusaka trekt enthousiaste roepingen aan onder jonge vrouwen in Zambia. De groei van het "Monastery of Saint Clare" in Lusaka leidt er zelfs toe dat zij later een klooster in Zululand, Zuid-Afrika oprichten. Dat het klooster in Lusaka bruist, hebben wij zelf gezien. De zusters dansen en zingen bijzonder mooi. Zuster Lilato houdt erg veel van muziek en zorgt er met haar muzikaliteit voor dat de zusters in Lusaka schitterende harmonieën zingen, ze maakten zelfs een paar CD's.
In 1984 maakt het klooster in Lilongwe een geestelijke vernieuwing door. Men kiest ervoor om de tafels in de refter en de bedden in de cellen weg te doen en eenvoudiger te leven, dichterbij de manier waarop de lokale arme mensen leven, ook zonder tafels en bedden. We weten niet of de zusters in Lusaka ook zonder tafels en bedden leven, het is daar niet ter sprake gekomen.
De kunst in de kapel van Lilongwe is gemaakt door een jonge moslim en broeder Claude Boucher van Mua Mission. De kunst in het klooster van Lusaka is gemaakt door Moeder Veronica en zuster Germaine.
