Pure Cafe
Tijdens onze tijd als vrijwilligers voor Greyton Transition Town (GTT) kregen we een hele leuke uitdaging: Pure Cafe een tijdje runnen.
Pure Cafe is één van de eco businesses van GTT. Pure is een veganistisch cafe en het bestaat inmiddels 2 jaar. In die tijd zijn er al drie verschillende eigenaren geweest. Het blijkt lastig om continuiteit te waarborgen. De eerste kok kreeg een baan aangeboden in Kaapstad, de tweede werd ziek en kon niet langer de hele dag staan en de derde vond het niet winstgevend genoeg. De vraag aan ons was om een duurzaam concept te verzinnen zodat het cafe open kan blijven.
Voor dat concept namen we twee belangrijke uitgangspunten: In Pure moet je zien, proeven en horen waar GTT voor staat. Daarnaast moet Pure Cafe concurreren met de andere cafes in Greyton, zodat het café financieel op eigen benen kan staan.
Met die uitgangspunten kwamen we tot de volgende ideeën:
hergebruik
Eén manier waarop we in Pure laten zien waar GTT voor staat is door te recyclen. Plastic, papier, GFT, glas en blik worden allemaal apart ingezameld en weg gebracht. Hergebruik van spullen is ook een voorbeeld van recyclen, daarom gingen we opzoek naar tweedehands spullen. In de Ecolodge stonden ongebruikte borden, mokken, bestek en schaaltjes opgeslagen die gedoneerd zijn aan GTT. Willemijn doorzocht de stapels en dozen en selecteerde er een prachtig kleurrijk geheel uit. Met een mix & match insteek ziet dat er vrolijk uit op tafel. Voor de voorraadpotten met kruiden verzamelde ze allemaal oude jampotten. Ook de decoratie van het café vonden we vrijwel allemaal lokaal en tweedehands. In de tweedehands winkeltjes van Greyton snuffelde Willemijn naar kleine vaasjes (link) voor op de tafels en langs de muur, waar ze verse kruiden en bloemen uit de moestuin in zette.
Een ander voorbeeld is upcyclen: We hebben een voorraadkast laten maken van een oude appelkist en een kruidendroogrek gemaakt van een oud fietswiel. De glazen bij ons waterstationnetje zijn gemaakt van gebruikte flesjes.
Vegetarisch
Een veganistisch restaurant is een bijzonderheid in Zuid-Afrika. De meeste Zuid-Afrikanen noemen zichzelf carnivoor. Dat is natuurlijk onzin, want er is niemand die alléén vlees eet, maar het zegt wel veel over hoe er over het algemeen wordt gedacht. Groenten zijn vaak een bijzaak, geserveerd naast een flink stuk vlees. Vaak te lang gekookt, lang niet altijd vers. "Vegetarian? That's an old Indian word for 'lousy hunter.'" of "When I want salad I eat chicken!".
Veganisme lijkt nog een brug te ver, de afzetmarkt is (zeker in het kleine Greyton) niet groot genoeg en daarom kozen wij ervoor om vegetarisch te koken met veganistische opties. Daarmee verkleinen we de afzetmarkt ook, maar wat ons betreft is het feit dat het vegetarisch eten is niet het belangrijkste. Het moet lekker zijn. En als mensen dat geproefd hebben, zijn ze ook klaar voor het verhaal achter het eten.
Een van de speerpunten van GTT is dat vlees eten een enorme impact heeft op het milieu. De feitenstorm die je kunt vinden op Cowspiracy.com is duidelijk: Zij stellen dat minder vlees eten het meest effectief is als je écht iets wilt doen om minder CO2 uit te stoten.
Lokaal
We gebruikten zoveel mogelijk lokale producten om te laten zien dat Greyton zelfvoorzienend kan zijn. We kookten met de groenten die op aandringen van GTT nu ecologisch worden verbouwd door boeren rond het dorp. We bedachten een menu gebaseerd op de varieteit die er lokaal voor handen was. Daarnaast zochten we naar lokale leveranciers. De koffie werd gebrand bij een café in het dorp, van biologische koffiebonen uit Ethiopie. We kochten de kruiden zoveel mogelijk bij een lokale handelaar, ook biologisch. We vonden heerlijke druivensappen in McGregor, net aan de andere kant van de berg. Voor de verse kruiden maakten we gebruik van de permacultuurtuin bij de Ecolodge. We hebben veel contacten gelegd met lokale ondernemers, en hopen dat daar nog meer uit voort zal komen.
Omdat Pure Cafe klein is, met een kleine keuken, besloten we elke dag één heerlijk gerecht te maken voor de lunch. Dat zorgt voor dagelijkse varieteit, zonder een enorme voorraad aan te hoeven houden. En het zorgt voor een snelle service en weinig verspilling. (James, ook vrijwilliger voor GTT, kwam trouwens elke dag de restjes opeten). We maakten ook elke dag een heerlijke verse taart voor bij de koffie of als toetje. Willemijn slaagde er elke dag weer in om heerlijke dingen te maken met wat voor handen was.
Concurrentie
In Greyton is er in verhouding erg veel concurrentie. Hoewel het dorp klein is, kunnen mensen kiezen uit 5 of 6 adressen om te lunchen en koffie te drinken. Pure Cafe ligt een beetje uit de loop en was niet zo regelmatig open geweest. Om te concurreren met de andere café's en restaurants in Greyton, moest er iets gebeuren aan de uitstraling van Pure. Wat ons betreft ontbrak het aan een mooi terras. Samen met James, die een bouwkundige achtergrond heeft, maakten we een plan. We vonden dat het hele terras voor het café een schaduwrijke tuin moest worden. Waar regenwater wordt opgevangen en gebruikt. Een terras overgroeid met eetbare klimplanten; druiven, passievrucht en jasmijn. En we hebben een plan gemaakt voor een vertikale kruidentuin.
Blenderbike, repaircafé en zonne-energie
Om de heropening van Pure Cafe kracht bij te zetten, leek het ons een geinig idee om een blenderbike te bouwen, waarmee we door het dorp konden fietsen om verse smoothies aan te bieden en reclame te maken. We konden ons ook voorstellen dat er een dag in de week een repaircafé georganiseerd zou worden, waar de Greytonians hun defecte apparaten langs konden brengen. En hoe mooi zou het zijn als Pure zelfvoorzienend kon draaien met behulp van zonnepanelen?
Een week nadat we toegezegd hadden de uitdaging aan te gaan, was Pure Cafe weer open. Elke dinsdag t/m zaterdag van 08.00 tot 16.00 uur.
praktijk
We merkten al snel dat het hard werken is! Elke dag om 7 uur op, elke dag een maaltijd koken, zorgen dat er voorraden zijn, de boel schoonhouden, mensen bedienen. Gelukkig hadden we hulp! Vianca had voor alle voorgaande uitbaters gewerkt en hielp ons ook full-time.
We kwamen er ook al snel achter dat het niet lukt om met 100% biologische én lokale producten te koken. Ik moest me geregeld naar de supermarkt op de hoek haasten en daar genoegen nemen met wat er voor handen was. Gelukkig steunden we daarmee wel een lokale ondernemer.
Het was ook een uitdaging om te ondernemen in een andere cultuur. We merkten bijvoorbeeld dat dingen minder snel gingen dan we zouden willen. We hadden hulp gevraagd voor het bouwen van de blenderbike en dat kwam maar niet op gang, ondanks een toezegging. Daarmee bleef het idee voor een repaircafé ook liggen. En het werk aan het terras kwam traag op gang. De klusjesman van Nicky was steeds druk met andere dingen en ook Nicky zelf kwam er niet echt aan toe.
Wat betreft de zonnepanelen: het dak had juist aan de noordzijde, de zonrijke kant, een opstaande rand, die voor veel schaduw zorgde. Bovendien ontbrak het aan fondsen, tijd en expertise om snel een goed plan op te zetten.
Soms was het ook zwaar om elke dag uit te zitten, want storm liep het vaak niet. Er ging wel eens een halve dag voorbij zonder klandizie. Er kwamen maar weinig voorbijgangers binnen, omdat de buitenruimte nog niet was ingericht. Er kwamen wel geregeld mensen langs die wij bij andere gelegenheden hadden ontmoet en die nieuwsgierig waren. En Nicky, de voorzitter van GTT, was een trouwe klant. Zij kwam elke dag koffiedrinken, met een taartje en een lunch. Vaak nam ze een gast mee, waarmee ze een vergadering had of waarmee ze wilde bijpraten.
Overdracht
Ondertussen waren wij bijna elke dag druk met de dagelijkse dingen van het café en ons vertrek uit Greyton kwam dichterbij. Ook Nicky realiseerde zich dit. In onze laatste weken kwamen er een aantal zaken in een stroomversnelling. Nicky maakte haar klusjesman vrij om te werken aan de overdekking van het terras. Daarnaast vroeg ze, na een hint van Willemijn, of Ruwayda, de vrouw van Marshall, Pure Cafe wilde runnen. Ze regelde ook hulp voor het werk aan de blender bike.
Zo werd er in onze laatste week hard gewerkt aan de buitenruimte van Pure, terwijl ik sleutelde aan de blenderbike en Willemijn een kookworkshop organiseerde voor de drie mensen die ons werk over gingen nemen. De blender bike kwam helaas net niet af. Hopelijk neemt Deswell, de fietsenmaker, het op zich om dat te doen.
Het was voor ons een ontzettend leuke uitdaging om met Pure Cafe bezig te zijn. We hebben in korte tijd veel werk verzet en veel geleerd. We vinden het leuk om te zien hoe onze ideeën zijn opgepikt door GTT.
